Przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców a dyskryminacja
Pracodawca prowadzi rekrutację. Po przeprowadzeniu rozmów kwalifikacyjnych, dwaj kandydaci spełniają jego oczekiwania pod względem posiadanych kompetencji, umiejętności a pracodawca świetnie dogaduje się z obydwoma. Jeden kandydat jest Polakiem, a drugi cudzoziemcem.
Czy pracodawca może zatrudnić polskiego kandydata zasłaniając się przepisami dot. pracy cudzoziemców?
Kodeks pracy wprost zabrania dyskryminacji ze względu na narodowość, także przy nawiązywaniu stosunku pracy. Pojęcia narodowości i obywatelstwa oczywiście nie są tożsame, dla uproszczenia przyjmijmy jednak, że cudzoziemiec deklaruje narodowość kraju, którego paszport posiada. Teoretycznie więc odmowa zatrudnienia ze względu na narodowość/obywatelstwo będzie dyskryminacją.
Z drugiej strony procedura podejmowania pracy przez cudzoziemca jest inna – zwykle o wiele bardziej skomplikowana – zarówno dla samego cudzoziemca jak i pracodawcy. Sprawy nie ułatwiają też skandalicznie wręcz długie okresy oczekiwania na udzielanie zezwoleń dla cudzoziemców. Jednocześnie prawo imigracyjne zawiera szereg przepisów ułatwiających zatrudnienie niektórych ich grup.
Aby cudzoziemiec mógł pracować musi każdorazowo spełnić dwa warunki:
1. jego pobyt w Polsce musi być legalny
2. musi on posiadać również prawo do wykonywania pracy w Polsce.
Odmowa uzasadniona czy nie? Przykładowo:
Jeżeli:
Cudzoziemiec może rozpocząć pracę w tym samym momencie co obywatel Polski i posiada ku temu niezbędne zezwolenia – odmowa zatrudnienia może być uznana za dyskryminację.
Pracodawca nie może również odmówić zatrudnienia ze względu na nieprzedstawienie przez cudzoziemca dodatkowych dokumentów, których prawo nie wymaga.
Przykładowo, studenci i absolwenci polskich uczelni nie muszą mieć zezwolenia na pracę (wystarczy prawo pobytu).
Jeśli jednak:
Specyfika pracy wymaga odbywanie podróży zagranicznych do krajów, do wjazdu do których cudzoziemiec potrzebuje wizy, która od obywatela polskiego nie jest wymagana
lub też
jeśli cudzoziemiec nie dostarczy dokumentów, których pracodawca ma prawo od niego żądać tj. dokumentów potwierdzających jego prawo do wykonywania pracy i pobytu w Polsce
odmowa zatrudnienia nie powinna być uznana za dyskryminację.
Co w sytuacji, gdy uprawnienia cudzoziemca w niedługim czasie wygasają?
Przepisy przewidują możliwość kontynuacji zatrudnienia oraz pobytu w okresie oczekiwania na nowe zezwolenie. Może jednak zdarzyć się tak, że tego rodzaju zatrudnienie będzie wiązało się z dezorganizacją zakładu pracy, choćby szybkim przygotowaniem określonych dokumentów. Duże znaczenie ma też charakter pracy – jeżeli związany jest z wyjazdami zagranicznymi, to cudzoziemiec w okresie oczekiwania na zezwolenie pobytowe zwykle nie będzie mieć prawa wjazdu do Polski po opuszczeniu jej granic.